جایزهی آسترید لیندگرن یکی از معتبرترین جایزههای بینالمللی ادبیات کودک و نوجوان است. این جایزه که گرانترین جایزه ادبیات کودک و نوجوان و دومین جایزه بزرگ ادبیات جهان است هر ساله پس از مرگ آسترید لیندگرن در سال ۲۰۰۲ به بهترین برنامه یا برترین افراد در رشته ادبیات کودک و نوجوان اهدا میشود و مبلغ آن پنج میلیون کرون سوئد یا ۸۰۰ هزار دلار امریکاست.
هلن سیگلند مدیر دفتر جایزه آسترید لیندگرن میگوید: «ما نمیتوانیم تصمیمهای سیاسی را تغییر دهیم و یا جنگ را متوقف کنیم اما میتوانیم هر چه بیشتر درباره توسعه حقوق کودکان در جهان اظهار نظر کنیم.»
اهداف جایزه: تقویت و افزایش علاقه به خواندن در کودکان و نوجوانان، کمک به ارتقای سطح ادبیات و حقوق کودک در سطح جهان، افزایش درک و تبادل بین فرهنگها و مردم، ترویج ادبیات ناب کودکان و نوجوانان جهان، قرار دادن ادبیان کودکان در کانون توجه، قدردانی از شخصیت والای آسترید لیندگرن، پی بردن سازمانها و نهادهای جهانی به ارزش آثار ادبی خوب کودکان و نوجوانان است.
این جایزه ادبی به چه کسانی داده میشود: به نویسندگان، تصویرگران، قصهگویان شفاهی، موسسان و مروجان و نهادهای حوزهی ادبیات کودکان و ترویج کتابخوانی (افراد یا سازمانهایی که در قید حیات هستند.) صرف نظر از زبان و ملیت اهدا میشود.
سازمانهایی که از طرف آلما تایید شدهاند هر سال میتوانند چهار کاندید در قید حیات معرفی کنند:
الف) حداکثر دو کاندید در چهار طبقهبندی: نویسنده، مروج، تصویرگر، قصهگو کشور خود.
ب) حداکثر دو کاندید در چهار طبقهبندی: نویسنده، مروج، تصویرگر، قصهگو کشوری دیگر.
اطلاعات کاندیداها باید در فرمهای مخصوصی که توسط آلما در سایت آلما منتشر میشود، به زبان انگلیسی یا سوئدی نوشته و برایشان ایمیل شود. اسامی کاندیداهای انتخاب شده تا ۱۵ ماه می (۲۵ اردیبهشت) باید ارسال شود و نتایج در ماه مارچ (فروردین سال بعد در نمایشگاه فرانکفورت آلمان) معرفی و جوایز در ماه می در استکهلم سوئد اهدا میشود.
معرفی هر کاندید فقط برای یک سال معتبر است. اگر سال بعد همین کاندید معرفی شود باید برایش فرم جدید پر شود و کارهای جدید او اعلام شود.
تا کنون ۱۶ بار (از سال ۲۰۰۳ تا ۲۰۱۹) این جایزه به برگزیدگانی از کشورهای هلند، ونزوئلا، امریکا، استرالیا، آلمان، انگلیس، بلژیک، برزیل، سوئد، آرژانتین، فلسطین اهدا شده است.
معیارهای ارزشیابی جایزه: کیفیت بالای هنری یعنی تفکر هنری در اثر وجود داشته باشد، احترام عمیق به ارزشهای دموکراتیک و حقوق بشر و نگاه انسانی، توجه به ارزشهایی که آسترید لیندگرن آنها را باور داشت.
هیات داوران جایزه: هیات داوران این جایزه از میان کارشناسان برجسته ادبیات کودکان سوئد برگزیده میشوند. اعضای هیئت داوران ۱۲ نفرند که ۶ نفر آنها زن هستند برای یک دوره ۴ ساله از سوی شورای ملی سوئد در امور فرهنگی انتخاب میشوند. آنها هر ساله از سراسر دنیا سازمانهایى را که دارای گستردهترین و بیشترین اطلاعات درباره نویسندگان، تصویرگران، قصهگویان و فعالان ادبیات کودک هستند، به عنوان سازمانهاى نامزدکننده منصوب مىکنند تا نامزدهاى خود را از سراسر دنیا به هیئت داوران معرفى کنند.
******
از سال ۲۰۱۸ انجمن نویسندگان کودک و نوجوان از سوی دفتر آلما اجازه پیدا کرد تا هر سال نامزدهای خود را برای این جایزه معرفی کند. به این منظور آییننامهی زیر تدوین و در جلسهی ۲۹/۱/۹۶ هیات مدیره انجمن به تصویب رسید.
آیین نامهی معرفی نویسنده از سوی انجمن نویسندگان کودک و نوجوان به جایزهی آسترید لیندگرن
- کمیتهای با عنوان «انتخاب اولیه» تشکیل میشود که اطلاعات نویسنده را جمعآوری و در اختیار کمیتهی «انتخاب نهایی» میگذارد. اطلاعات افراد از طریق فراخوانی که در سایت انجمن درج شده گردآوری میشود.
- ترکیب کمیتهی نهایی «انتخاب» عبارتند از : ۵ نفر اعضای هیات مدیره و ۶ نفر خارج از هیات مدیره
- کمیتهی نهایی کاندیدای انجمن برای جایزه آسترید لیندگرن را معرفی و به هیئت مدیره اعلام میدارد.
ملاکهای معرفی نویسندگان به جایزه آسترید لیندگرن( جمعا ۱۰۰ امتیاز )
ردیف | شرح | امتیاز |
۱ | آثار چاپ شده به فارسی هر کتاب ۱ و جمعا | ۱۰ امتیاز |
۲ | ترجمه آثار به زبان های دیگر هر کتاب ۵ و جمعا | ۱۰ امتیاز |
۳ | سابقهی فعالیت مستمر در ادبیات کودک هر ۵ سال یک امتیاز | ۵ امتیاز |
۴ | دریافت جوایز ادبی و هنری داخلی هر جایزه ۲ و جمعا | ۱۰ امتیاز |
۵ | دریافت جوایز بین المللی یا راهیابی به فهرست های معتبر خارجی هر جایزه ۵ و جمعا | ۱۰امتیاز |
۶ | انتشار کتاب و مقالات و نوشتن پایان نامه دربارهی نویسنده و آثارش (نقد آثار نویسنده) | ۵ امتیاز |
۷ | برگزاری مراسم نکوداشت در داخل و خارج ایران | ۵ امتیاز |
۸ | سوابق تدریس در کارگاهها ،کلاسهای آموزشی و دانشگاه | ۵ امتیاز |
۹ | فعالیت قابل توجه در نهادهای فرهنگی و ادبی مرتبط با حوزه کاری | ۵ امتیاز |
۱۰ | سابقه فعالیت و جریان سازی در حوزهی ادبیات کودک و نوجوان | ۵ امتیاز |
۱۱ | فعالیت در زمینه ترویج کتاب خوانی | ۵ امتیاز |
۱۲ | فعالیتهای مرتبط با سردبیری نشریات کودک و داوری یا دبیری جشنوارههای ادبی | ۵ امتیاز |
۱۳ | اقتباس سینمایی یا نمایشی و…از آثار نویسنده | ۵ امتیاز |
۱۴ | توجه به فرهنگ بومی در آثار نویسنده | ۵ امتیاز |
۱۵ | توجه به ارزش های جهان شمول و انسانی مانند: صلح، دوستی، محیط زیست و… در آثار نویسنده | ۱۰امتیاز |
۱۶ | امتیاز ویژهی کمیتهی انتخاب | ۲۰ امتیاز |
جمع امتیاز | ۱۲۰ |
انجمن نویسندگان کودک و نوجوان نامزدهای خود را در سه دوره برای این جایزه معرفی کرده است:
سال ۲۰۱۸
هوشنگ مردادی کرمانی به عنوان نویسنده
مؤسسه تاریخ پژوهشی ادبیات کودک و نوجوان به عنوان مروج کتاب و کتابخوانی
سال ۲۰۱۹
جمشید خانیان به عنوان نویسنده
علیاصغر سید آبادی به عنوان مروج کتاب و کتابخوانی
سال ۲۰۲۰
محمدرضا شمس به عنوان نویسنده
مهران (مهدی) حجوانی به عنوان مروج کتاب و کتابخوانی
تهیه گزارش: ریحانه جعفری