نشست تخصصی “ادبیات کودک و نوجوان و شکلگیری هویت مخاطبان”، جمعه ۱۹ اردیبهشت ۱۴۰۴ در نمایشگاه بینالمللی کتاب، با حضور یاشار هدایی و شایان محمدی، مهمانان برنامه برگزار شد.
پرسش محوری علی کاشفی خوانساری، دبیر کارشناس، این بود که هویت مخاطب آثار ادبی کودک و نوجوان تا چه اندازه در مواجهه با آثار بیرونی تأثیر خواهد گرفت.
کارشناسان این نشست هر دو بر این موضوع اتفاق نظر داشتند که به لحاظ روانشناختی و حتی بیولوژیک، مواجهه با اثر این تأثیر را بر روند هویتسازی نوجوان خواهد گذاشت؛ چراکه نوجوان در سنی است که مسئلهی اساسی او هویت و هویتیابی است. او خود را در مواجهه با منابع گوناگون قرار میدهد تا هویت خود را شکل دهد.
محمدی با اشاره به اینکه ادبیات تعلیمی همواره نقش بالادست را برای مخاطب خود داشته و گروه دیدهنشدهای در این مخاطبان هستند که تفاوت آنها پذیرفته نمیشود و به حاشیه رانده میشود، گفت: با یک معیار مشخص و غیرمنعطف بخشی از این مخاطبان به هویتسازی نخواهند رسید، بلکه از آنها هویتزدایی خواهد شد و دچار سردرگمی میشوند.
آقای هدایی در پاسخ به پرسشی که دربارهی تزلزل هویت بود، اضافه کرد، این تزلزل گریزناپذیر است، اما مواجهه نیز همین ویژگی را دارد. نمیتوان از آن پرهیز کرد. در عصر حاضر که نوجوان در مواجهه با سیلِ اطلاعات و محتوا از منابع مختلف است، ادبیات باید با نیروی مضاعف به همراهی با نوجوان بپردازد، چراکه در غیبت ادبیات، منابعی که بعضاً محتوای غنی ندارند، به این امر خواهند پرداخت.
آقای هدایی همراهی ادبیات و مخاطب در رابطهای افقی را مواجههای امن دانست که با رویکرد تعلیمی و نگاه بالا به پایین و رابطهی عمودی تفاوت دارد.
در پایان نوجوان به عنوان صاحب اختیاری شناخته شد که برای ساخت هویت خود دست به انتخاب خواهد زد.