مطالبات انجمنهای نویسندگان کودک و نوجوان و تصویرگران ایران در حوزهی فرهنگ
صدای نسل جدید را بشنویم
نگاه قدیمی و سیاستهای فرهنگی- آموزشی گذشته دیگر پاسخگوی تعامل با نسل جدید نیست و دستگاههای رسمی، بهویژه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و نهادهای اجتماعی و تشکلهای مردمی باید با نگاه و رویکردهایی تازه صدای این نسل را بشنوند، واقعبینانه در پی شناخت کودکان و نوجوانان این عصر و گرایشها و خواستههایشان باشند و با آنها به گفتوگو و تعامل بپردازند.
انجمن نویسندگان کودک و نوجوان و انجمن تصویرگران ایران در بیانیهای مشترک با عنوان «فرصتها به تندی میگذرند» ضمن بیان این نکات، در ۸ بند به طرح دغدغهها و مطالبات خود در حوزهی فرهنگ پرداختهاند. دو انجمن مذکور، در این ۸ بند علاوه بر طرح مواردی مربوط به کلیت سرنوشت فرهنگی کودکان و نوجوانان و صنعت نشر، مطالبات صنفی ویژهی خود را نیز طرح کرده و خواستار «تأمین و ارتقای بیمهی درمان و بازنشستگی متناسب با معیشت باکرامت برای همهی فعالان حرفهای حوزهی فرهنگ و از جمله فعالان و نویسندگان بخش کودک و نوجوان»، «ایجاد زمینههای واقعی دسترسی کودکان و نوجوانان به کتاب»، «حذف انواع رانتهای دولتی و برقراری عدالت در تأمین فرصتها و امکانات»، «توجه به نگاه و نظر کارشناسانهی تشکلهای صنفی و فرهنگی معتبر و مشارکت این تشکلها در سیاستگذاری و تصمیمگیری» و… شدهاند. متن کامل بیانیه به این شرح است:
به نام پروردگار کودکی
دغدغهها و مطالبات فرهنگی انجمن نویسندگان کودک و نوجوان و انجمن تصویرگران ایران
از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی
فرصتها به تندی میگذرند
بیتردید سرنوشت و آیندهی ایران عزیز به آینده و سرنوشت میلیونها کودک و نوجوان ایرانی پیوند خورده است. از این رو، چه با دغدغهی سرنوشت فرزندان میهن و چه بهخاطر دلنگرانی نسبت به آیندهی کشور، باید هم به حاکمیت، بهویژه دولت و هم به جامعهی مدنی و نهادهای اجتماعی گفت، «چشمها را باید شست، جور دیگر باید دید». نگاه قدیمی و سیاستهای فرهنگی- آموزشی گذشته دیگر پاسخگوی تعامل با نسل جدید نیست.
انجمن نویسندگان کودک و نوجوان و انجمن تصویرگران ایران که همه یا بخش اصلی و غالبِ مطالعات، آفرینشهای هنری و فعالیت و تولیدات اعضای آنها برای این نسل است، در طول دههها فعالیت و مطالعه به سهم خود در پی شناخت این نسل و تعامل با آن بودهاند و هستند.
این یک واقعیت است که زندگی حرفهای و کار ما اهالی فرهنگ و هنر و بهویژه بخش کتاب و رسانه در حوزهی کودک و نوجوان به شناخت درست این نسل، گرایشهای آنان و تعامل با آنها گره خورده است. ما چه هنگام مطالعه و پژوهش، چه در پدیدآوردن آثار و چه در نقد و گفتوگو، در پی کمک به شکوفایی استعدادها، پرورش تواناییها، بالیدن رؤیاها و بروز خلاقیتهای نسل جدید و آیندهساز ایرانیم و دغدغهی وضعیت امروز و آیندهی مخاطبانمان، همچون دغدغهی معیشتمان با ماست.
با این همه، بسیاری از اهالی این حوزه، به ناحق از تیغ ممیزی زخمها خوردهاند و بسیاری از آثارشان آسیبدیده و ناقص عرضه شده یا به کلی امکان انتشار نیافته است. این تنگناها توان ما را در جذب مخاطب و رقابت با جذابیتهای پیرامونی دیگر فروکاسته است؛ جذابیتهایی که در بهترین حالت، سهمی در آشنایی کودکان و نوجوانان با تاریخ و فرهنگ ایرانی یا نقشی در تقویت تعلق سرزمینی و شکلگیری هویت ملی مخاطبان ندارند، بعضاً با فرهنگ ما ناسازگارند یا حتی با ارزشهای عمومی انسانی همخوانی ندارند، اما خواسته و ناخواسته در دسترسند.
انتظار میرود، در این مرحله و آغاز کار دولت چهاردهم، ضمن بازنگری در سیاستها و رویکردها، زمینهی گفتوگو و بررسی دغدغهها، مسائل و مطالبات این حوزه و تعامل برای یافتن راهحلها و تصمیمهای قابل قبول فراهم شود که فرصتها به تندی میگذرند. ازاینرو، مهمترین دغدغهها و مطالبات خود را در این زمینه به شرح ذیل اعلام میکنیم:
- حذف انواع رانتهای دولتی و برقراری عدالت در تأمین فرصتها و امکانات در زمینهی فعالیت فرهنگی و نشر کتاب و رسانه برای کودکان و نوجوانان
- ایجاد زمینههای واقعی دسترسی کودکان و نوجوانان به کتاب و ترویج فرهنگ مطالعه در میان آنان
- رفع موانع و محدودیتها و مخصوصاً سانسور علنی و غیرعلنی از سر راه تولید فرهنگی و بهویژه کتاب کودک و نوجوان
- تأمین و ارتقای بیمهی درمان و بازنشستگی متناسب با معیشت باکرامت برای همهی فعالان حرفهای حوزه.ی فرهنگ و از جمله فعالان و نویسندگان بخش کودک و نوجوان، صرفاً با معیارهای حرفهای تدوین شده با همفکری تشکلهای صنفی و فرهنگی معتبر و بدون هیچ تبعیضی
- توجه به نگاه و نظر کارشناسانهی تشکلهای صنفی و فرهنگی معتبر و مشارکت این تشکلها در سیاستگذاری و تصمیمگیری در امور مرتبط
- رفع موانع پیشِ روی رشد و توسعهی اقتصاد نشر و اقتصاد صنایع فرهنگی به طور عام
- ایجاد زمینه و تدبیر سازوکاری برای تسهیل همکاری و تعامل فرهنگی با دیگر کشورها و نهادهای بینالمللی در حوزهی فرهنگ و به ویژه در بخش کودک و نوجوان
- تسهیل فرصتهای آموزشی گوناگون و امکان بهرهمندی پدیدآورندگان آثار فرهنگی ویژهی مخاطبان کودک و نوجوان از تجربه و دانش مراکز و چهرههای برجستهی بینالمللی
در پایان، با توجه به تغییرات نسلی پرشتاب، به منظور شناخت بهتر مخاطب، تعریف طرح علمی- پژوهشی مستمری را برای مطالعهی تغییر و تحولات در ویژگیها، علاقهمندیها، سلیقهها، خواستهها و نوع و میزان مصرف محصولات فرهنگی در میان کودکان و نوجوانان و بررسی تهدیدها و مخاطرات پیش روی آنان پیشنهاد میدهیم تا با در دسترس گذاشتن حاصل این مطالعات و پژوهشها، عموم پدیدآورندگان اعم از مؤلفان، مترجمان، تولیدکنندگان، منتقدان و محققان از آن بهرهمند شوند.