در بعدازظهر هجدهم اردیبهشت ماه، کارگاه نویسندگی خلاق ویژه‌ی اعضای انجمن نویسندگان کودک و نوجوان با تدریس بئاته شفر، سرویراستار و مدرس نویسندگی خلاق از کشور آلمان، در محل انجمن برگزار شد.
در ابتدای مراسم، محمود برآبادی، عضو هیئت‌مدیره‌ی انجمن، ضمن خوش‌آمدگویی به بئاته شفر و ماجرای دعوت او به ایران، انجمن نویسندگان کودک و نوجوان را به اختصار معرفی کرد و سپس گفت: «از نقطه‌قوت‌های انجمن نویسندگان کودک و نوجوان این است که بدون کمک‌های دولتی روی پای خودش ایستاده و فعالیت می‌کند»
در ادامه ریحانه جعفری که به عنوان مترجم هم‌زمان در کارگاه حضور داشت به معرفی بئاته شفر پرداخت و گفت: «بئاته شفر مربی نویسندگی خلاق برای نویسندگان حرفه‌ای و کسانی است که از نوشتن لذت می‌برند. او فرآیند و ارزش بین نویسنده و ویراستار را نیز تدریس می‌کند. به نظرش ویراستار اولین و با ارزش‌ترین خواننده و مربی نویسنده است که در فرآیند خلاقیت او را حمایت و کمک می‌کند تا الهام نویسنده به واقعیت بپیوندد. او تاکنون برای نوجوانان، جوانان و بزرگسالان کارگاه‌های زیادی برگزار کرده است. بئاته شفر مدرس ترجمه‌ی ادبی هم هست و بیست سال سردبیر نشریات حرفه‌ای بوده. بئاته در کشورهای مختلفی از جمله آلمان، سوئیس، بلغارستان و مجارستان کارگاه داشته است.»
سپس شفر صحبت خود را آغاز کرد و پس از تشکر از بانیان حضور او در ایران و برگزاری این کارگاه‌ها، گفت: «موضوع سخنرانی امروزم این است: نوشتن یک هدیه است. این جمله را از یک کتاب برداشته‌ام و به شعار زندگی‌ام تبدیل شده. من معتقدم نویسندگی خلاق منبع کشف و شهود است.»
او در ادامه نوشتن را به دو بخش اصلی تقسیم کرد و گفت: «نوشتن گاهی به هدف چاپ کتاب و درآمدزایی صورت می‌گیرد و گاهی باعث شناخت خود می‌شود و به درمانگری کمک می‌کند که به این دسته‌ی دوم نوشتن خلاق می‌گوییم. به عبارت دیگر برخی فقط به نتیجه‌ی نوشتن توجه می‌کنند و برخی به فرآیند نوشتن.»
از نظر شفر کسانی که به نتیجه توجه می‌کنند معمولاً با سؤالات فراوانی مواجه می‌شوند. مثلاً این‌که چه چیزی بنویسم که مخاطب بپسندد؟ آیا ناشر کتابم را چاپ می‌کند؟ چه تعداد از مخاطبان کتابم را تهیه می‌کنند و…؟ این سؤالات خلاقیت فرد را کور می‌کند. اما کسی که به فرآیند توجه می‌کند، از ناخودآگاهش می‌نویسند، به صدای درونش اهمیت می‌دهد و خودش را قضاوت نمی‌کند. این کار باعث شکوفایی فرد می‌شود.
او در این باره گفت: «نویسندگی خودجوش یعنی همین که بدون فکر کردن به واژه‌ها و نقطه‌گذاری‌ها بنویسیم. این کار شاید در ابتدا مسخره به نظر برسد اما به فرد آرامش می‌دهد و خاصیت درمانگری دارد.» از نظر شفر باید هر دوی این رویکردها را با هم درنظر داشت. یعنی در کنار این‌که خودجوش می‌نویسیم، به نتیجه هم بی‌توجه نباشیم.
بئاته شفر درباره‌ی کلاس‌ها و کارگاه‌هایی که در کشورهای مختلف برگزار می‌کند، گفت: «یکی از گروه‌هایی که برایشان کارگاه‌های نوشتن خلاق برگزار می‌کنم، نوجوانان ۱۵ تا ۱۹ ساله هستند. ماهی یک جلسه‌ی سه ساعته داریم. این نوجوان‌ها عاشق نوشتن و عاشق واژه‌اند. بعضی تکالیف را در کارگاه و بعضی را در خانه انجام می‌دهیم. نوجوان‌ها به کمک این تکالیف خودشان و توانایی‌هایشان را بهتر می‌شناسند و می‌فهمند در چه شرایطی بهتر می‌توانند بنویسند. سالی یک بار هم در جشنواره‌ای از نوجوانان می‌خواهیم نوشته‌هایشان را روی صحنه بخوانند و اجرا کنند.»
دومین گروهی که بئاته شفر به برگزاری کارگاه برای آنان می‌پردازد، افراد بیکار هستند که به دلایل گوناگون از داشتن شغل محروم شده‌اند. او برای این گروه کارگاه‌های دو روزه‌ای برگزار می‌کند و در آن دو روز همراه این افراد به گشت و گذار در شهر می‌پردازد و از آنان می‌خواهد به کمک حواس پنج‌گانه‌ی خود شنیدنی‌ها، بوییدنی‌ها، لمس‌کردنی‌ها و تمامی حس‌های خود را بنویسند. او معتقد است این کار باعث نو شدن زندگی آنان می‌شود.
شفر در این باره گفت: «برای روان‌درمانی از راه‌های مختلفی استفاده می‌کنند. نقاشی، موسیقی، رقص، نوشتن، شعر و… البته باید در نظر داشت که این‌ها یک قالب کلی برای درمان همه‌ی افراد نیست. برای هرکس باید روش مناسب خودش کشف و استفاده شود. چون ممکن است یک روش برای کسی مفید و برای دیگری مضر باشد. مثلاً کسی که دچار افسردگی است، اگر مدام از افسردگی‌اش بنویسد، حالش بدتر خواهد شد.»
به گفته‌ی شفر تمرین زاویه‌دید یکی از اصلی‌ترین تمرین‌های کارگاه‌های نوشتن خلاق است. او از شرکت‌کنندگان در کارگاه‌هایش می‌خواهد گاهی به زبان اول شخص بنویسند، گاهی دوم شخص و گاهی سوم شخص. اما زاویه‌دید مورد علاقه‌ی او برای تمرین نوشتن، اول شخص جمع است. چیزی که در آثار آگوتا کریستف به اسم «سه‌گانه‌ی دوقلوها» دیده می‌شود.
بئاته شفر در آخر به جمع‌بندی گفته‌های خود پرداخت و گفت: «به طور کلی نوشتن خلاق در آموزش به نویسندگان مشتاق، کمک به رشد فردی و وسیله‌ای برای درمان به کار گرفته می‌شود.» او برای هر یک از این سه اثر مثال‌هایی زد و تمرین‌هایی از کارگاه‌های خود را تشریح کرد.
در بخش دوم کارگاه نویسندگی خلاق نیز برای حاضران در جلسه، تمرین‌های کوتاهی درنظر گرفت که با استقبال اعضای انجمن نویسندگان کودک و نوجوان مواجه شد. او در نخستین تمرین از حاضران در نشست خواست تا در ده دقیقه از زبان یک شیء شروع به بداهه‌نویسی کنند. سپس از چند نفر از شرکت‌کنندگان خواست تا متن خود را بخوانند و به سایر حاضران گفت نظر و حس خود را نسبت به آن متن‌ها بیان کنند.
به عنوان دومین تمرین، شرکت‌کنندگان در کارگاه لذت‌های خود را به‌صورت فهرست‌‌گونه نوشتند و برای یکدیگر خواندند تا حس خوب ناشی از این لذت‌ها را به یکدیگر منتقل کنند.
آخرین بخش از کارگاه به پرسش و پاسخ اختصاص داشت که حاضران در کارگاه سؤالاتی درباره‌ی کارگاه‌های نویسندگی خلاق مطرح کردند و بئاته شفر به آن‌ها پاسخ داد.
گزارشگر: نیلوفر نیکبنیاد
عکاس: پروین پناهی
