لزوم عزم ملی در پشتیبانی از نامزدهای ایرانی
در نشست دیدار با نامزدهای جایزه آسترید لیندگرن (آلما) در انجمن نویسندگان کودک و نوجوان، بر لزوم عزم و اراده‌ی ملی در پشتیبانی از نامزدهای ایرانی در جوایز بین‌المللی تأکید و پیشنهاد شد نهادهای معرفی کننده‌ی نامزد به جوایز بین‌المللی، به جای معرفی نامزدهای متعدد، بر یک نامزد در هر رشته اجماع و توافق کنند.
به گزاش روابط عمومی انجمن نویسندگان کودک ونوجوان نشست دیدار با نامزدهای جایزه آسترید لیندگرن (آلما) عصر سه‌شنبه ۱۵ اسفند ۱۴۰۲ در دفتر این انجمن و با حضور شماری از نویسندگان، مترجمان و فعالان حوزه‌ی تئاتر کودک و نوجوان برگزار شد.
در آغاز این مراسم شهلا انتظاریان، عضو هیئت مدیره‌ی انجمن نویسندگان کودک و نوجوان و دبیر نشست، ضمن معرفی ویژگی‌ها و جایگاه و پیشینه‌ی جایزه‌ی ادبی آسترید لیندگرن (آلما) گفت: در ایران چهار نهاد شورای کتاب کودک، کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، مؤسسه‌ی پژوهشی تاریخ ادبیات کودک و نوجوان و انجمن نویسندگان کودک و نوجوان می‌توانند نامزدهایی برای دریافت این جایزه‌ی جهانی معرفی کنند.
این مترجم تاکید کرد: برای سال ۲۰۲۴ کمیته‌ی انتخاب نامزدهای جایزه‌ی آلما در انجمن نویسندگان کودک و نوجوان با اکثریت آرا، آقای عباس جهانگیریان را در حوزه‌ی نویسندگی و خانم فرمهر منجزی را در حوزه ترویج کتابخوانی برای دریافت این جایزه جهانی انتخاب کرد.
در این نشست عباس جهانگیریان و فرمهر منجزی دقایقی با حاضران سخن گفتند، قطعاتی از کلیپ‌هایی که در معرفی فعالیت‌های آنان تهیه شده بود پخش شد و نمایندگان «بنیاد نمایش کودک» و «کانون نمایشنامه‌نویسان و مترجمان ایران» لوح‌های تقدیر خود را به جهانگیریان اهدا کردند.
محمود برآبادی، نویسنده‌ی پیشکسوت ادبیات کودک و نوجوان نیز با تاکید بر اینکه در وضعیت فعلی جامعه تشکیل چنین جلساتی مغتنم است؛ گفت: ما باید در این جلسه از انتخاب خود دفاع کنیم و من بناست در مورد خانم منجزی صحبت کنم. اگرچه ما افراد زیادی داشته‌ایم و داریم که در زمینه‌ی ترویج کتاب و کتابخوانی فعال بوده‌اند و هستند، اما در این دوره و با بررسی کارنامه‌ی فرمهر منجزی اکثریت اعضای کمیته به این جمع‌بندی رسیدند که او را برای این دوره انتخاب کنند.
نویسنده‌ی کتاب «حماسه کوچی» در همین زمینه افزود: خانم منجزی در حوزه‌های دیگر هم فعال بوده‌اند و هستند، ولی انتخاب ما، به سبب فعالیت ایشان در زمینه‌ی ترویج کتاب و کتابخوانی بوده است. خانم منجزی واجد ویژگی‌هایی هست که انتخاب او را ناگزیر می‌سازد. او که در یک خانواده‌ی دوستدار کتاب رشد کرده، از همان ابتدا عاشق کتاب و کتابخوانی و فعالیت‌های مربوط به این حوزه بوده است. او در بزرگ‌سالی فعالیت مطبوعاتی خود را آغاز کرده و مسئولیت صفحه‌های مربوط به کتاب و کتابخوانی را در نشریات گوناگون برعهده داشته است. همچنین او در حوزه ترجمه دست به کار شده و قریب ۱۸۰ کتاب را ترجمه کرده است.
برآبادی گفت: از ویژگی‌های خوب فرمهر منجزی این است که بعد از کمک به ایجاد کتابخانه‌ها در مناطق محروم، آن‌ها را رها نمی‌کند و به‌صورت سالانه هم که شده پیگیر روند چگونگی توسعه‌ی آن‌هاست و این موضوعی است که کمتر درکشور ما به آن بها داده می‌شود. یعنی صرفاً به ایجاد نهادهای فرهنگی قناعت نمی‌کند، بلکه در صدد است تا آنجا که می‌تواند این نهادها را نگه دارد. ما معمولاً در تاسیس و ایجاد نهاد در کشورمان پیشگامیم، اما برای نگهداری و ماندگاری آن نهاد چندان تلاشی نمی‌کنیم.
نویسنده‌ی کتاب «آتش زیر خاکستر» با اشاره به ویژگی‌های اخلاقی منجزی مانند روحیه‌ی منعطف، مسئولیت‌پذیری، تلاش خستگی‌ناپذیر و اهل گله و شکایت نبودن، اضافه کرد: منجزی علاوه بر تأسیس کتابخانه‌های روستایی، صرفاً به بحث کتاب و کتابخوانی در این کتابخانه‌ها بسنده نکرده و از این فضای فرهنگی در زمینه‌ی توسعه‌ی سایر فعالیت‌ها در میان اهالی آن روستاها هم استفاده می‌کند و این کار ارزنده‌ای است چون باعث می‌شده گروهی دور هم جمع شوند و فعالیت مشترک خوبی را شکل دهند و کتابخانه مدام محل رفت و آمد افراد باشد.
حمیدرضا شاه آبادی؛ نویسنده‌ی باتجربه‌ی ادبیات کودک و نوجوان در این نشست گفت: برگزاری چنین برنامه‌هایی فرصتی برای مرور شیوه‌ی مواجهه‌ی جامعه ما با جوایز بین‌المللی است. سال‌هاست گله می‌کنیم چرا در جوایز بین‌المللی جایگاهی نداریم و گمان می‌کنیم علی‌رغم شایستگی و توانایی‌ها، ما ایرانیان به جایی که باید نرسیده‌ایم و تصور می‌کنیم که زبان ریشه اصلی این مشکل است، اما به نظر من واقعیت این است که ما معمولاً اراده‌ی ملی لازم را برای برنده شدن نداریم. وقتی کشوری برای به‌دست آوردن چنین جوایزی اراده می‌کند، تمامی نیروهای جامعه برای دیده شدن او تلاش می‌کنند. در کشور ما اتفاق دیگری می‌افتد و هر بار پس از معرفی نامزدها، زمزمه‌هایی در مخالفت با آن انتخاب به گوش می‌رسد.
خالق رمان «لالایی برای دختر مرده» در همین زمینه افزود: در کشور ما چهار نهاد می‌توانند برای جایزه‌ی آلما نامزد معرفی کنند. فی نفسه این خوب است، ولی معمولاً هر نهاد نامزدهای خاص خود را معرفی می‌کند و در این زمینه اجماع نظری وجود ندارد. برخی نیز با این توجیه که جوان‌ترها هم باید دیده شوند؛ با کم‌لطفی از معرفی چهرههای باتجربه انتقاد می‌کنند و از یاد می‌برند که در این حوزه‌ها تجربه‌ی کافی، رزومه‌ی قوی و فعالیت مؤثر اهمیت دارد.
شاه‌آبادی همچنین به ویژگی‌های عباس جهانگیریان؛ نامزد انجمن نویسندگان کودک و نوجوان برای جایزه آلما در سال ۲۰۲۴، در حوزه‌ی نویسندگی پرداخت و گفت: من معتقدم آدم‌ها به بنا شبیهند. بعضی بناها سر در بسیار عظیم و باشکوهی دارند که باعث می‌شود خیلی‌ها تحت تأثیر قرار بگیرند و بعضاً مرعوب آن سر در بشوند و جرئت وارد شدن به بنا را از دست بدهند، اما برخی از این بناها طوری هستند که وقتی وارد می‌شوید می‌بینید اصل آن خیلی عادی است و با عمارت باشکوهی روبه‌رو نمی‌شوید. برخلاف این دسته، گاه با برخی بناها مواجه می‌شویم که سر در ساده‌ای دارند که هیچ کس را مرعوب نمی‌کند. اغلب به راحتی وارد این بناها می‌شویم و گاه پس از ورود است که بزرگی، جذابیت و صفای درونی آن را مشاهده می‌کنیم. عباس جهانگیریان مثل همین بناهای ساده است.
به گفته‌ی این نویسنده، جهانگیریان علاوه بر فعالیت‌های گوناگون که می‌توان آن‌ها را فعالیت‌های فرعی او دانست، در سه حوزه ادبیات، نمایشنامه‌نویسی و پژوهش به‌طور جدی کار کرده و در هر سه حوزه آثار ارزشمندی آفریده است.
شاه‌آبادی همچنین گفت: توجه به محیط زیست و عشق، ساختار کاری متفاوت، زبان روان آثار و… از ویژگی‌های این نویسنده ایرانی است. اقتباس از داستان‌های او در خلق آثار سینمایی به دست کارگردانان خوبی مثل ابراهیم فروزش، محمدعلی طالبی و اصغر فرهادی نیز از ویژگی‌های این نویسنده است.
در ادامه داوود کیانیان از اعضای پیشکوت انجمن نویسندگان و بنیاد نمایش کودکان نیز در سخنان کوتاهی گفت: در جامعه‌ای که نهادهای دولتی به صورت موازی وجود دارند؛ همان‌طور که اشاره شد، من هم انتظار داشتم نهادهای ادبی؛ فرهنگی و هنری با جمع شدن دور هم به جای اینکه چهار کاندیدای متفاوت، با معرفی یک نفر، همه‌ی امکانات خود را برای پشتیبانی از آن نامزد متمرکز کنند.
عباس جهانگیریان نیز ضمن تشکر از هیئت مدیره‌ی انجمن نویسندگان و دست‌اندرکاران این نشست گفت: ما نیازمند همدلی هستیم. چرا انجمنی که ششصد عضو دارد، تعداد شرکت کنندگانش در هر برنامه حتی به پنجاه نفر هم نمی‌رسد. اگر می‌بینیم که نامزد کشوری مانند کره جایزه‌ی ادبی بین‌المللی دریافت می‌کند؛ علتش این است که اراده‌ی ملی پشت آن نامزدی بوده است یعنی دولت، ملت و رسانه‌ها و صدا و سیما برای دیده شدن او تلاش کرده‌اند. در کشور ما صدا و سیما که اصلاً با نویسندگان ایرانی و این مقولات کاری ندارد. بقیه هم کار چندانی نمی‌کنند و عمده‌ی فعالیت‌های ما در هر زمینه‌ای جزیره‌ای است و هر جزیره کار خود را می‌کند.
شهلا انتظاریان همچنین افزود: در سال جاری ۲۴۵ نامزد از ۶۸ کشور برای دریافت این جایزه‌ی جهانی معرفی شده‌اند و این تعداد؛ تعداد قابل توجهی است. یعنی کاندیداهای ما، در این دوره کارشان بسیار مشکل است. اگرچه حضور این افراد در رقابت جهانی باعث معرفی بیشتر ادبیات کودک ما و هرچه بیشتر شناخته شدن فعالان این عرصه در سطح بین‌المللی می‌شود.
