یادداشت مرتضی حاتمی، عضو انجمن نویسندگان کودک و نوجوان در ایلام، برای بهار ۱۳۹۹
نرم نرمک میرسد اینک بهار…
در شهر و استان ایلام، ادبیات کودک و نوجوان هنوز در ابتدای راه قرار دارد و در بررسی با استانهای همجوار (کرمانشاه، کردستان، همدان و لرستان) از سابقه و قدمت کوتاهی برخوردار است. در این استان تمرکزها و رفتارهای جدی ادبی بر ادبیات بزرگسال استوار است و تلاشهایی اندک و کمسو از سوی جامعۀ ادبی کودک و نوجوان شکل گرفته و حرکتی رو به جلو دیده نمیشود. امسال هم که خطخوردن روزهای پایانیاش را از تقویم میبینیم، باید گفت که اتفاقی خجسته و مبارک در این حوزه در استان رخ نداد مگر برخی حرکتهایی موقتی و زودگذر.
نمیخواهم دلایلی که بر کمرونقی ادبیات کودک و نوجوان مؤثر است را بیان و بررسی کنم، اما همیشه گفتهام که اگر اهالی قلم و ادبیات بزرگسال، بر تربیت جامعۀ کتابخوان آینده باورمند باشند و نگاهشان به افق آیندۀ ادبیات ملی همهجانبهنگر باشد، توسعه و بالندگی ادبیات کودک و نوجوان یک وظیفۀ غایی خواهد بود. مگر نه این است که مخاطبان فردای ادبیات ملی، همین کودکان و نوجوانان خواهند بود؟
در استان ایلام حرکتهای اندکی در حوزۀ ادبیات کودک و نوجوان شکل میگیرد. چراغهای کم نور روشن میشود اما به دلایلی پنهان و پیدا زود خاموش میشود و از یاد میرود. ادبیات بزرگسال استان ایلام به ادبیات کودک و نوجوانش، باور و اعتمادی جدی ندارد و اگر تلاشهایی اتفاق میافتد، کمرنگ و کوتاهزمان است. برگزاری برنامهها و فعالیتهای مختلف مصداق این ادعاست. هرچند نبایستی از تلاشها و حمایتهای اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان ایلام در حمایت از مؤلفان بومی در حوزۀ ادبیات کودک و برگزاری جشنوارههای مرتبط با آن نگفت و سخنی به میان نیاورد که انصافاً نگاه حمایتگر مدیرکل جوان و خوشفکر این اداره و مجموعۀ همراه و فرهنگی ایشان در این حوزه تاریخی و ارزشمند است.
در ایلام، ناشری که تخصصی به مقولۀ انتشار و توزیع کتاب کودک و نوجوان بپردازد، به معنای حرفهای و متخصص وجود ندارد. عوامل مرتبط با نشر کتاب کودک و نوجوان (تصویرگر، صفحه آرا، ویراستار، گرافیست و…) و منتقدان جدی کاربلد و آگاه در این حوزه حضور ندارند و فضاهای رسانهای برای انعکاس اندیشهها و نقدهای مؤثر و کارآمد و تخصصی موجود نیست. اما خوشبختانه، چند سالی است که حرکتهایی در «زبان کردی» ادبیات کودک و نوجوان استان شکل گرفته و چند عنوان کتاب هم منتشر و جشنوارههایی هم برگزار شده، اما کافی و جوابگوی جامعۀ هدف نیست و به استمرار و پویایی همراه با برنامهریزی کلان و بلندمدت نیاز دارد.
***
اما من بیتوجه به تمام زندهبادها و مردهبادها، سختیها و محدودیت، نبود امکانات و فرصتها و مشکلات ریز و درشت؛ به ادبیات کودک و نوجوان استان امید بستهام و به فردای روشنش باور دارم. همچنان مینویسم و با وجود تمام سختیهای نشر، منتشر میکنم و برای چراغافروزی کودکان و نوجوانان ایرانزمین، تلاش میکنم. امیدوارم که از من اثری به یادگار بماند.
و آخر این که ویروس مهلک «کرونا» فضای فکری، روانی و جسمی جامعه را سخت به خود مشغول کرده. من هم همگام با سایر افراد در پویشهای اهالی فرهنگ و ادب و رسانه، در انتشار آثار در فرمت مجازی، فعال هستم و برای پرکردن لحظات خالی کودکان و نوجوانان با آفرینش آثار ادبی و فرهنگی (کتابخوانیِ صوتی، معرفیِ کتاب، شعر و داستانخوانی و…) در خانه، تلاش می کنم.
***
نرم نرمک بهار از راه رسیده. البته بهار کُردی در مناطق کُردزبان (کرمانشاه، ایلام، کردستان و بخشهایی از همدان و لرستان) در نیمۀ دوم بهمن شروع شده و زودتر از جاهای دیگر به استقبالش رفتهایم و نشانههای آن به خوبی قابل دیدن و حسکردن است. نوروز باستانی در این استان هم مثل تمام استانهای ایران است با همان فرهنگ خاص و رفتارهای همیشگی؛ اما بهار و عید نوروز امسال، رنگ و بو و طعمی دیگر دارد. طعمی که این ویروس آن را تلخ و خانوادههایی را داغدار کرده، با دلواپسیها و اضطرابهایی بسیار.
حتماً با همکاری و همدلی هم و با توکل بر «او» بر این گرفتاری پیروز خواهیم شد و انشاءالله بهار و عید نوروزمان لبریز از بوی خورشید و سبزه و باران و فردای روشن خواهد بود و وظیفۀ ما نویسندگان و اهالی قلم، در گسترش امید و توسعۀ روشنی و لبخند و نشاط و شادی در میان کودکان و نوجوانان سرزمین مان، با سرودن و نوشتن و تصویرسازی، از همه بیشتر و سنگینتر است. وظیفهمان یادمان نرود و نوک مدادهامان را تیز کنیم.
