در نخستین شب هفته کتاب انجمن نویسندگان کودک و نوجوان مطرح شد:
ادبیات کودک ایران؛ نویسنده و حضور در عرصه‌های بین‌المللی
لیلی حائری: ما منابع بسیار و فرهنگ غنیشده داریم ولی قابل ارائه به ناشران خارجی نیست.
رویا مکتبی فرد: نویسندگان به پیش‌نیازهای حضور در بازار جهانی کتاب توجه کنند.
لیلی حائری، مدیر بخش ادبی آژانس کیا، در نشست نخستین شب هفته کتاب انجمن نویسندگان کودک و نوجوان، اهمّ کارکرد و مفهوم آژانس‌های ادبی را تلاش برای معرفی کتاب‌های ایرانی به ناشران خارجی برشمرد و گفت: روزی نیست که فایل‌های متعدد و کتاب‌های چاپ‌شده یا نشده‌ای را از نویسندگان، تصویرگران و ناشران مختلف به جاهای مختلف نفرستم و از سوی دیگر امور مربوط به معرفی کتاب‌های خارجی را به معدود ناشران ایرانی که ممکن است در این وانفسای کاهش خرید و شرایط سخت تحریم‌ها تمایل به خرید داشته باشند، انجام ندهم.
به گزارش روابط عمومی انجمن نویسندگان کودک و نوجوان، لیلی حائری با اشاره به این موضوع که در تمام دنیا غیر از ایران کار آژانس‌های ادبی شامل چنین مواردی می‌شود، افزود: متأسفانه این فعالیت‌ها در ایران به دلیل عدم تابعیت قانون کپی‌رایت محلی از اعراب ندارد و ادامۀ کار آژانس‌های ادبی در این زمینه صرفاً از روی علاقه است.
وی با بیان این موضوع که نزدیک دو دهه است سعی میکنم کتاب‌های ایرانی را که قابلیت دارند، اما آماده و غربال‌شده برای عرضه در عرصۀ بین‌المللی نیستند، آمادۀ معرفی کنم، افزود: ما منابع بسیار و فرهنگ غنیشده داریم ولی متأسفانه اغلب متون ما شُسته و رُفته و قابل ارائه به ناشران خارجی نیست. ادبیات کودک ایران به ویژه در بخش رمان خیلی ظرفیت و پتانسیل جهانی‌شدن دارد اما زیرساختها درست نیست و ابزار کار به گونهای نیست که کتابهایمان آمادۀ ارائه باشد.
حائری در این نشست که با اجرای جمال‌الدین اکرمی، نویسنده و پژوهشگر ادبیات کودک و نوجوان و با حضور مجازی تعداد قابل توجهی از اهالی ادبیات در صفحۀ اینستاگرام انجمن نویسندگان کودک و نوجوان برگزار شد، همخوانی بین متن و تصویر، ارائۀ پیام درست و قابلیت جذب خواننده را از ساز و کارها و معیارهای انتخاب کتاب برای معرفی به بازار جهانی کتاب دانست و اضافه کرد:
از آنجا که تصویر، زبان خودش را دارد و انتخاب آن آسان‌تر است، اما دربارۀ متون حتی گاهی دست در ترجمه برده و ترجمه مناسب‌تری از متن اصلی برای معرفی آماده می‌شود، اما به طور کلی در فروش رایت مشکلات بسیاری وجود دارد که به آسانی نمی‌توان کتاب‌ها را به فروش رساند.
مدیر بخش ادبی آژانس کیا دربارۀ کمکهای نهادهای دولتی یا غیردولتی به آژانس‌های ادبی در ایران گفت: غیر از مؤسسه نمایشگاه‌های بین‌المللی تهران که طی دو سه سال سال اخیر فرصتی را برای حضور ناشران و آژانس‌های ایرانی در نمایشگاه‌های خارجی فراهم کردند و من به این وسیله در نمایشگاه فرانکفورت و چین حضور پیدا کردم، حمایت دیگری نبوده و بنده همیشه مستقل کار کرده‌ام و به همین دلیل کارم همیشه آهسته بوده و همیشه هم از مصاحبه و گفت‌وگو پرهیز میکنم چون وقتی کار پیش می‌رود، خودش گویای تلاش هست.
وی در خصوص حمایت طرح گرنت از آژانس ادبی تصریح کرد: گرنت قرار نیست از ناشر، نویسنده، تصویرگر یا آژانس حمایت کند. وقتی ما رایت کتابی را به ناشر خارجی واگذار می‌کنیم، ممکن است از دفتر گرنت بپرسیم آیا اگر ناشر خارجی خواهان این کتاب باشد، آیا شامل گرنت خواهد شد یا خیر؟ و آنها بررسی می‌کنند و به عنوان مثال می‌گویند بله و آن‌وقت ناشر خارجی باید از طریق اپلیکیشن اقدام و فرم و مربوطه را برای ایران بفرستد و بعد از چاپ و ارسال تعداد از آن کتاب برای دفتر گرنت، مبلغ حمایت به ناشر خارجی پرداخت خواهد شد.
حائری دربارۀ عدم پرداخت حق‌التألیف نویسنده در خصوص انتشار کتابش در خارج از ایران خاطرنشان کرد: متأسفانه ما چون تابع کپی‌رایت نیستیم در داخل نیز از این جریان متضرر میشویم و نویسنده و تصویرگر نمی‌تواند حق خودش را در کشور خودش بگیرد و مورد ظلم قرار بگیرد و کسی که خود را متولی فرهنگ می‌داند پاسخگوی چنین مسائلی نیست. این پیگیری خود نویسندگان و تصویرگران در ایران را می‌طلبد که حتماً باید بخواهند که درصدی از فروش خارجی به آنها تعلق بگیرد و پیگیر باشند.
در بخش دیگری از این برنامۀ زنده، رویا مکتبی فرد، کارشناس بخش فارسی کتابخانۀ بین‌المللی کودکان مونیخ از وجود حدود ۳ هزار و اندی کتاب فارسی در این کتابخانه خبر داد و گفت: بعضی از این نسخه‌ها قدیمی و مربوط به دهۀ چهل نیز هست، اما رونق بخش فارسی این کتابخانه مربوط به حدود ۱۰ تا ۱۵ سال پیش و از زمانی است که در کنار کتابخانۀ اصلی یک کتابخانۀ امانی نیز تأسیس شده است.
مکتبی فرد کتابخانۀ بین‌المللی کودکان مونیخ را مرکزی نامید که قرار است گنجینه‌ای از ادبیات کودک جهان باشد و در خصوص مقایسۀ آن با دفتر بین‌المللی کتاب برای نسل جوان (IBBY) اضافه کرد: دفتر بین‌المللی کتاب برای نسل جوان یک تشکل کاملاً مستقل مردم‌نهاد در سویس است که شورای کتاب کودک هم یکی از شاخه‌های آن است و تنها وجه تشابه این دو نهاد مؤسس آن خانم لپمن است که بعد از جنگ جهانی دوم از طریق ارتش آمریکا دعوت شد تا پروژهای را برای زنان و کودکان راه‌اندازی کند و ایشان به این نتیجه رسید که چیزی که بیش از همه می‌تواند به کودکان کمک کند ادبیات و کتاب است.
وی در تشریح چگونگی تهیۀ فهرست «کلاغ سفید» توسط کتابخانه مونیخ گفت: «کلاغ سفید» کاتالوگ سالیانه‌ای است که از بین کتاب‌های تألیفی چاپ نخست هر سال که به این کتابخانه رسیده، انتخاب می‌شود و به عبارتی برگزیده‌ای از بهترین‌های کتاب کودک است که در یک سال اخیر به این کتابخانه رسیده است.
وی با بیان این نکته که این کتابخانه کتاب‌هایی به حدود ۱۳۰ زبان را در خود جای داده و فهرست کلاغ سفید حدود ۴۰ زبان را پوشش می‌دهد، در خصوص معیار انتخاب این کتاب‌ها توضیح داد: این کتاب‌ها را ادیتورهایی که در کتابخانه کار می‌کنند و بعضی پرسنل و بعضی داوطلب هستند، از میان کتاب‌هایی که به کتابخانه رسیده بر اساس قابلیت برقراری ارتباط و انتشار به زبان‌های دیگر و نو بودن و ویژگی‌های خاص آنها برمیگزینند.ت
مکتبی فرد در پاسخ این پرسش که آیا ممکن است کتابی از طریق کتاب خانۀ بین‌المللی مونیخ به بازار اقتصادی راه پیدا کند، گفت:
پایگاه این کتابخانه یک جایگاه اقتصادی نیست، بلکه ترویجی و فرهنگی است و در عرصۀ ترویج خواندن فعالیت میکند و به‌ندرت ممکن است ناشرانی هم ممکن است باشند که نظرشان از این طریق جلب شود، اما ارتباط با آژانس‌های مستقل ادبی؛ تلاش خود نویسنده برای برقراری ارتباط که آن نیز در برخی کشورها تا حدی پاسخ می‌دهد؛ دانستن و تقویت زبان انگلیسی، ارسال کتاب برای کتابخانه و قرار گرفتن در فهرست کلاغ سفید پیش‌نیازهایی است که برای حضور و مطرح‌شدن کتاب در بازار جهانی مؤثر است.
