این میزگرد عصر چهارشنبه ۲۶ دی ماه ۹۷ با حضور خانم دکتر معصومه نجفی پازوکی عضو محترم هیات علمی سازمان پژوهش و برنامهریزی آموزش و پرورش؛ آقای فتحالله فروغی، عضو هیات مدیره اتحادیه ناشران و کتابفروشان و مدیر نشر شورا؛ شهرام اقبالزاده نویسنده، مترجم و نظریهپرداز ادبیات کودک و نوجوان و عدهای از اعضای انجمن، دستاندکاران و علاقهمندان به موضوع، با اجرای علی کاشفی خوانساری در محل کتابخانه انجمن نویسندگان کودک و نوجوان برگزار شد و مدعوین نظرات خود را مطرح و به تبادل نظر در این زمینه پرداختند. لازم به ذکر است که در ابتدای این جلسه حضار به تماشای فیلم “مشق شب” ساخته زنده یاد عباس کیارستمی پرداختند.خلاصهای از مطالب مورد بحث به شرح زیر است:
– معصومه نجفی پازوکی:
مطالبات والدین در خصوص ارائه مشق شب و تعبیر آنان از این موضوع به عنوان کار اصلی معلم یکی از مشکلات موجود است.
مشق شب به جای راهی برای تفکر و اندیشه فقط نوعی رفع تکلیف برای دانشآموز محسوب میشود.
پژوهشهای انجامشده طی چهار سال اخیر در برخی مدارس پایلوت مبنای شکلگرفتن پایه علمی تغییرات قرار گرفته و مقرر است از سال ۱۴۰۰ بستههایی با عنوان “مشق شب مهارتمحور” به عنوان جایگزین مشق شب به آموزگاران ارائه شود.
آموزش و پرورش در این مسیر تنهاست و نیازمند متون جذاب نوشته شده توسط نویسندگان حرفهای کودک و نوجوان برای استفاده در کتابهای درسی است.
غنیسازی کتابخانههای مدارس برای استفاده روزانه دانشآموزان به انتخاب خود و پرورش مهارت خواندن و نوشتن از طریق کتابهای مفید غیر درسی جایگزین مناسبی برای مشق شب است.
– فتحالله فروغی:
در امر یادگیری، تفاوتها و ظرفیتهای مختلف دانشآموزان مغفول مانده و کتابهای درسی واحد، متون متمرکز درسی برای دانشآموزان سراسر کشور و دستورالعملهای از بالا به پایین بدون توجه به گوناگونی شرایط فرآیند یادگیری را دچار مشکل کرده است.
با توجه به نتایج آزمونهای تیمز و پرلز (ارزیابی سواد خواندن، درک مطالب ریاضیات و علوم پایه)، تهیه متون مناسب دارای قابلیت استخرج پرسشهای ویژه با کمک نویسندگان مجرب کودک و نوجوان ضرورت دارد.
نظام آموزشی برای تحقق به اهداف والا از همبستگی لازم برخوردار نیست و منفعل نمودن خانوادهها از آثار منفی سیستم موجود است.
اگر افزایش قدرت تخیل و تصویرسازی کودک از طریق محتوای دروس و گنجاندن مطالعات غیر درسی در برنامههای آموزشی را نداشته باشیم بهتر است مشق شب را حذف کنیم و بگذاریم کودکان بچگی کنند.
شرایط باید به گونهای فراهم شود تا فرآیند یادگیری برای دانشآموزان کارکرد لازم و مفید را داشته باشد.
– شهرام اقبالزاده:
ضعف املاء و انشای دانشآموزان و نبود نقطه امید در افکار آنان یک فاجعه است و مشق شب مشقتی است که آسودگی کودکان را خدشهدار میکند.
ضعف در برنامهریزی موجب شده تا برخی ناشران برای پرکردن خلاءهای موجود به انتشار کتابهای کمک درسی بپردازند.
ادبیات کودک به واسطه مبتنیبودن بر خلاقیت و عاطفه و پرورش تخیل و تفکر باید خلاءهای موجود را پر کند.
تلاشهای افرادی چون رشدیه، باغچهبان، توران میرهادی، شفیعی کدکنی، زرین کوب، براهنی، اسلامی ندوشن و … در پرورش نسل متفکر و متخصص قابل تقدیر است و بهرهگیری از دستاوردهای آموزشی این افراد در اصلاح وضع موجود موثر است
نظارت، مشارکت و مشورت از پایههای یک نهاد مدنی است و انجمن نویسندگان کودک و نوجوان به عنوان یک نهاد جریانساز و تاثیرگذار باید در جهت عملیاتیشدن مباحث مطروحه کمک کند.
در پایان نشست، سایر حضار به تبادل نظر و ارائه تجارب خود در زمینه مباحث مطروحه پرداختند و مقرر شد در صورت امکان جلسات آتی برای رسیدن به نتایج ارزنده تر برگزار شود.
گزارش: زهره مسکنی