مدال کارنگی Carnegie Medal
جایزه کارنگی در سال ۱۹۳۶ برای بزرگداشت یاد اندرو کارنگی (۱۹۱۹- ۱۸۳۵) انسان بشر دوست متولد اسکاتلند در انگلستان بنیاد نهاده شد. او بیش از ۲۸۰۰ کتابخانه در سراسر دنیای انگلیسی زبان ساخت.
این
مدال هر سال از سوی انجمن کتابخانه بریتانیا به برجسته ترین اثر در حوزه ادبیات
کودک و نوجوان تعلق می گیرد. برنده این جایزه یک مدال طلا و کتاب هایی به ارزش ۵۰۰ پوند برای اهدا به یک
کتابخانه عمومی یا آموزشگاهی دریافت می کند. هیئت داوران کارنگی شامل ۱۲ کتابدار کودک ونوجوان هستند.
کتاب های نامزد، از سوی دانش آموزان بسیاری از
مدرسه ها نیز خوانده می‌شوند و بازخوردشان به هیئت داوران کارنگی فرستاده می شود.
رای دانش آموزان در تصمیم گیری نقشی ندارد و تنها برای برانگیختن کودکان برای
خواندن، لذت بردن و بحث و گفتگو کردن درباره بهترین کتاب های معرفی شده از سوی
کتابداران برنامه ریزی شده است. کتاب های نامزد دریافت
مدال باید به زبان انگلیسی نوشته و برای نخستین بار در سال گذشته درانگلستان منتشر
شده باشد.
************************
مدال نیوبری The John Newbery Medal
مدال
نیوبری نخستین جایزه ادبی کتاب کودکان در دنیاست و به نام جان
نیوبری، ناشر سده هجدهم نامگذاری شده است. این مدال هر سال به نویسنده‌ای که برجسته‌ترین
اثر داستانی را در حوزه ادبیات کودکان امریکا پدید آورده باشد اهدا می‌شود. وظیفه
انتخاب اثر برتر برعهده اعضای انجمن خدمات کتابخانه‌ای کودکان است. افزون بر کتاب
برتر سال، فهرستی از کتاب های برگزیده نیز هر سال از سوی کمیته جایزه نیوبری اعلام
می‌شود. برندگان هر سال در ماه ژانویه اعلام می شوند.
این جایزه همراه با مدال کلدکات از با ارزش ترین جایزه های
ادبی در حوزه ادبیات کودک در امریکا به شمار می‌آید. هدف از اهدای این جایزه،
تشویق پدیدآورندگان برتر کتاب کودک، تشویق کتابداران به خدمات‌رسانی بهتر برای
کودکان و علاقه مند کردن کودکان به ادبیات است.
************************
جایزه راگازی بولونیا Bologna Ragazzi Award
هر سال نمایشگاه بولونیا با هدف تشویق ناشران جهان به تولید کتاب های با کیفیت بالا جایزهای به نام (Bologna Ragazzi Award) را در چهار بخش داستان، غیر داستان، افق‌های نو و اپرا پریما به پدید آورندگان کتاب های کودک اهدا می کند.
جایزه
راگازی بولونیا یکی از جایزه های ارزشمند جهانی است که ناشران را تشویق می کند که
بهترین آثار خود را به این مسابقه معرفی کنند. بخش داستان به بهترین کتاب از گونه
فانتزی، مجموعه قصه ها یا داستان‌های کوتاه و یا مصوراهدا می‌شود. در این بخش یک
برنده و یک تا سه اثر ستایش شده، معرفی می‌شوند. بخش غیر داستان به آثار
غیر داستانی که اطلاعات مفید و آموزنده‌ای را در زمینه‌های علم، تاریخ، هنر،
موسیقی، زندگی نامه و یا رخدادهای تازه در جهان در اختیار نسل جوان قرار دهد، داده
می‌شود.
بخش افق‌های نو به صنعت نشر در کشورهای عربی،
آمریکای لاتین، آسیا و افریقا می‌پردازد، آثاری که بتوانند فکرهای نو و ایده‌های
مناسبی برای برانگیختن نوآوری در خوانندگان ایجاد کنند.
Opera Prima بخش تازه و موقتی از این مسابقه است که از سال (۲۰۰۹) به تصویرگرانی که نخستین اثر
خود را آفریده اند اهدا می‌شود. داوران بین‌المللی این
جایزه برای انتخاب برندگان، عناصر تفکیک، ویژگی های برتر هنری و ارتباط مناسب و
متعادل بین متن و تصویر را در نظر می‌گیرند.
************************
جایزه کتاب‌های کودکان جین آدامز The Jane Addams Children’s Book Awards
جایزه‌ی جیمز آدامز به کتاب‌هایی اهدا می‌شود که در طول یک سال گذشته منتشر شده باشند و به طور موثر صلح، عدالت اجتماعی و وحدت جهانی و برابری جنسی و نژادی را ترویج می کنند و از معیارهای متداول برتری در کتاب های ادبی برخوردار باشند.
از سال ۱۹۹۳ کتاب
های تصویری نیز می توانند این جایزه را دریافت کنند و افزون بر کتاب های برنده
جایزه، کتاب هایی نیز به عنوان برنده افتخاری
(honored books) معرفی می شوند. نویسندگان
وتصویرگران برنده جایزه و کتاب های برنده افتخاری، گواهی نامه و جایزه نقدی دریافت
می کنند.
جین آدامز، دومین زنی است که جایزه صلح نوبل را
از آن خود کرده است. او زنی اهل آمریکا زاده شده در سال ۱۸۶۰ بود
که به سبب کوشش هایش در ترویج صلح و اصلاحات اجتماعی پر آوازه شد.
آدامز در سال ۱۹۱۵ به
عنوان نخستین رئیس انجمن بین المللی زنان برای صلح و آزادی
(WILPF) که یک نهاد تازه تاسیس بود،
برگزیده شد. انجمن صلح جین آدامز، به عنوان بخش آموزشی انجمن بین المللی زنان برای
صلح و آزادی فعالیت می کند و از سال ۱۹۳۵
جایزه کتاب های کودکان جین آدامز را به صورت سالانه اهدا می کند. از سال ۱۹۶۳ تا ۲۰۰۲
برندگان در ماه سپتامبر در زاد روز جین آدامز معرفی می شدند. اما از سال ۲۰۰۳ تاکنون برندگان این جایزه ترویج صلح و ادبیات در
روز ۲۸
آوریل، روز پایه گذاری انجمن بین المللی زنان برای صلح و آزادی، معرفی می شوند.
جایزه های برندگان نیز هر سال در جشنی عمومی در سومین آدینه ماه اکتبر اهدا می‌شود.
************************
جایزه ردهاوس Red House Children’s Book Award
یکی از برجسته ترین جوایز در ادبیات کودک و نوجوان است که هر سال در انگلستان با داوری کودکان و نوجوانان، به نویسندگان برگزیده اهدا می شود.
این جایزه در سال ۱۹۸۰ از سوی پت تامسون یکی از اعضای بنیاد گروه های کتاب کودکان Federation of Children’s Book Groups با نام “جایزه ی کتاب کودک” بنیان گذاری شده است و از سال ۲۰۰۱ که بیناد ردهاوس پیشتیبانی آن را برعهده گرفته است، جایزه کتاب ردهاوس نامیده می شود. این جایزه از سال ۱۹۹۲ در سه بخش کتاب خردسالان، خوانندگان کودک و خوانندگان نوجوان برگزار می شود. بنیاد ردهاوس هر سال از مخاطبانی که با آنها در تماس است، می خواهد به بهترین کتاب هایی که خوانده اند، امتیاز بدهند. در پایان سال، ده عنوان کتاب به مرحله ی نهایی مسابقه راه می یابند. سرانجام از بین این فهرست، ۳ نویسنده انتخاب می شوند و جایزه می گیرند که یکی از این نویسندگان به عنوان برنده ی برندگان معرفی می شود . ۵۰ کتاب برگزیده نخست هم به عنوان محبوب ترین کتاب های سال، در فهرستی منتشر می شود. بنیاد ردهاوس این کتاب ها را در طول سال به صورت یک نمایشگاه سیار براساس درخواست به همراه پوستر جایزه ردهاوس به مدرسه ها، کتابخانه ها و دیگر مراکز کودکان می فرستد. از میان کسانی که تا به حال موفق به دریافت این جایزه شده اند، می توان از نویسندگانی مانند “جی. کی. رولینگ” و “رولد دال“، “مایکل مورپورگو“، “آنتونی هوروویتس” و “اندی استنتون” نام برد.
************************
جایزه ای بی وایت The E.B. White Read Aloud Awards
جایزه کتاب های مناسب بلند خوانی”ای بی وایت” در سال ۲۰۰۴ از سوی انجمن کتاب فروشی های کودکان (Association of Booksellers for Children) بنیاد نهاده شد.
کتاب
هایی این جایزه را می برند که استانداردهای جهانی برای بلند خوانی را که در آثار
ای بی وایت،”استوارت لیتل”، “کارتونک شارلوت” و
“قوی شیپور زن” دیده می شود، دارا باشند.
جایزه به دو گروه کتاب های تصویری و کتاب های
کودکان بزرگتر اهدا شود. کتاب های شعر نیز می توانند این جایزه را دریافت کنند. هر
سال در ماه ژانویه کتاب فروشی های عضو انجمن، کتاب های جدیدی را که در سال
گذشته منتشر کرده اند و مناسب برای بلند خوانی می دانند، اعلام می کنند. این کتاب
ها، کتاب هایی هستند که کتابفروش ها آن ها را دوست دارند و آن ها را به مشتریان
خود برای بلندخوانی پیشنهاد می کنند و آنها را شایسته توجه
بیشتر از سوی رسانه ها می دانند.
معیار گزینش کتاب های مناسب
“بلندخوانی” دارا بودن متن پویا و پر تحرک، درونمایه وموضوع سرگرم کننده
و جهانی است. در زمینه کتاب های تصویری کتاب هایی شانس برنده شدن دارند که متن و
تصویر از ارتباط محکمی برخوردار باشند و ساختار کتاب دارای تعلیقی پر کشش باشد،
کتاب هایی که بتوان آن ها را بارها و بارها خواند. خواننده را شگفت زده یا کنجکاو
کند و یا به خنده وادارد و تخته ی پرشی برای گفتگو باشد.
کتاب های راه یافته به لیست نهایی نخستین دوشنبه
ماه آوریل اعلام می شوند. در هر گروه ۴
کتاب از سوی کمیته‌ی جایزه ABC انتخاب
می شوند و برندگان در ماه می در نمایشگاه کتاب امریکا اعلام می‌شوند.
جایزه لوحی است کریستالی که به شکل یک کتاب طراحی
شده است که بر روی آن مدال ای بی وایت، نام کتاب، نام دریافت کننده و سال دریافت
جایزه حک شده است.
************************
جایزه بادبادک طلایی Golden Kite
جایزه بادبادک طلایی از سال ۱۹۷۱ از سوی انجمن نویسندگان وتصویرگران کتاب کودک سالانه به بهترین کتاب داستانی، غیر داستانی، متن کتاب های تصویری و تصویرگری کتاب های تصویری اهدا می شود.
نویسنده و تصویرگر برنده افزون برجایزه ۲۵۰۰ دلاری، هزینه سفر به لوس انجلس برای شرکت در جشن دریافت جایزه را دریافت می کند. این جشن هر سال در ماه اگوست برگزار می شود. از سوی هیئت مدیره SCBWI جایزه ای برابر با ۱۰۰۰ دلار برای ویراستاران کتاب های برنده و مدیر هنری کتاب های تصویری برنده در بخش تصویر نیز اهدا می شود که در نوع خود بی نظیر است. افزون بر چهار کتاب برنده جایزه، چها ر کتاب برگزیده نیز از سوی هئیت داوران اعلام می شوند. جایزه باددبادک طلایی تنها جایزه ادبیات کودکان ونوجوانان است که از سوی همتایان نویسندگان و تصویرگران داوری می شود و تنها به اعضا این انجمن اهدا می شود.
************************
جایزه کتاب‌های خنده‌دار رولد دال Roald Dahl Funny Prize
جایزه کتاب‌های خنده‌دار رولد دال برای بزرگداشت یاد و نام این نویسنده، از سوی بنیاد تراست بوک و به پیشنهاد مایکل روزن در سال ۲۰۰۸ بنیاد نهاده شد و در سال ۲۰۱۵ به کار خود پایان داد. این جایزه ۲۵۰۰ پوندی به مدت هفت سال به خنده‌دارترین آثار نویسندگان و تصویرگران انگلستان برای کودکان در گروه های سنی زیر ۶ سال و ۷ تا ۱۴ سال اهدا شد. هدف از اهدا جایزه کتاب‌های بامزه، تشویق خانواده‌ها به خواندن دسته‌جمعی و کشف لذت از طریق خواندن کتاب های خنده دار، برجسته کردن کتاب‌های طنز به عنوان آثاری خواندنی و شادی‌بخش، معرفی نمونه‌های خوب آثار طنز به کودکان و نوجوانان و تشویق نویسندگان و تصویرگران این گونه آثار بود.
این جایزه را مایکل روزن هنگامی که مقام افتخاری ادبیات کودک و نوجوان بریتانیا را به دست آورد بینان گذاشت. زیرا بر این باور بود که کتاب‌های خنده‌دار چندان جدی گرفته نمی‌شوند و در جایزه‌ها نادیده گرفته می‌شوند.
************************
جایزه هوگو Hugo Awards
جایزه هوگو، قدیمی ترین و یکی از معتبرترین جوایز ادبی در زمینه‌ی داستان نویسی علمی-تخیلی و خیال پردازی که به افتخار هوگو گرنزبک، بنیان‌گذار نخستین مجله‌ی علمی-تخیلی که تحت نام «داستان‌های شگفت انگیز» به چاپ می‌رسید، نامگذاری شده است.
این جایزه از سوی مجمع جهانی علمی-تخیلی ورلدکان (Worldcon) اعطا می‌شود.
************************
جایزه ترویج کتابخوانی IBBY – آساهی IBBY-Asahi Reading Promotion Award
جایزه ترویج کتابخوانی IBBY – آساهی هر دو سال یک بار به دو گروه یا موسسه ای اهدا می شود که با انجام فعالیت های چشمگیر، سهم پایداری در اجرای برنامه های ترویج کتابخوانی کودکان و نوجوانان داشته باشند. فکر ایجاد این جایزه در بیستمین کنگره دفتر بین المللی کتاب برای نسل جوان در سال ۱۹۸۶ در توکیو مطرح شد.
روزنامه‌ی ژاپنی آساهی – شیمبون از حامیان کنگره توکیو در آن سال بود پشتیبان مالی این جایزه است. بدین ترتیب از سال ۱۹۸۸، هر یک از شعبه های ملی IBBY نامزدهای خود را به دفتر بین المللی کتاب برای نسل جوان اعلام می کنند. هیات داوران جایزه آساهی از اعضای کمیته اجرایی IBBY هستند. تا پیش از سال ۲۰۰۴ این جایزه هر سال برگزار می شد و یک پروژه جایزه آساهی را از آن خود می کرد. از آن تاریخ تا به امروز هر دو سال یک بار دو سازمان برنده از سوی داوران بین المللی انتخاب و جوایز خود را در کنگره دفتر بین المللی کتاب برای نسل جوان دریافت می کنند. معیارهای دریافت این جایزه تداوم داشتن اجرای پروژه و پایدار بودن آن، قابلیت گسترش یافتن، میزان وفاداری به اهداف و شعار دفتر بین المللی کتاب برای نسل جوان، برخوداری یا امکان برخورداری از پشتیبانی مالی دیگر، نتایج اجرای پروژه، نو و بدیع بودن پروژه، قابلیت آن برای الگو قرار گرفتن، تکرارپذیر بودن آن و کیفیت بالای مواد خواندنی و دسترس پذیر بودن آن ها و قابل اندازه گیری بودن نتایج است.
با طرح ها و نهادهایی که جایزه آساهی یا ترویج خواندن را از آن خود کرده‌اند، آشنا شوید:
- “طرح و گسترش کتاب خواندن کودکان” ۲۰۰۱/۱۳۸۰ کشور روسیه
- “حقی برای خواندن” ۲۰۰۲ / ۱۳۸۱ش. کشورآرژانتین
- “بذرافشانی در زمین خواندن” ۲۰۰۰ / ۱۳۷۹ش. کشور پرو
- “با من بخوان” ۱۹۹۷/۱۳۷۶ش. کشور فرانسه
- “کتابخانه کوچک” ۱۹۹۶/۱۳۷۵. کشور افریقای جنوبی
- “فیوریی بونکو” مجموعه کتاب های کودکان به خط بریل ۱۹۹۸ / ۱۳۷۸ کشور ژاپن
- “طرح کتابخانه سیار” ۱۹۸۹/ ۱۳۶۸ کشور تایلند
- “نگویید کودکان کتاب نمی خوانند، کمک کنید تا کتابخوان شوند” ۱۹۹۳/ ۱۳۷۲ کشور اسپانیا
- متعادل کردن فضای جنگ و صلح ۱۳۷۳/۱۹۹۴ کشور لبنان
- “خواندن شادی بخش است!” ۱۹۹۸ /۱۳۷۷ کشور ونزوئلا
- “خواندن چه لذت بخش است!” ۱۹۹۵/ ۱۳۷۴ش. کشور کلمبیا
- “خواندن برای همه” ۱۹۹۲/۱۳۷۱ کشور مالی
- “کتابخانه ی چرخ دار برای مدارا و صلح” ۱۳۷۸/۱۹۹۹ کشور فلسطین
- “کتابخانه برای کودکان فقیر” ۱۳۷۰/۱۹۹۱ کشور هند
- کاشتن دانه آموزش۱۹۹۰/۱۳۶۹ کشور زمیبابوه
- همه لهستان برای کودکان می خوانند ۲۰۰۶/ ۱۳۸۵ کشور لهستان
- پروژه کتابخانه سیار کودکان در مغولستان ۱۳۸۵/۲۰۰۶ کشور مغولستان
- پروژه اقدام برای کودکان لائوس ۲۰۰۸ / ۱۳۸۷ کشور لائوس
- همراه با کتاب در نبرد با ترس و اندوه ۲۰۰۸/ ۱۳۸۷ کشور روآندا
- پرورش شوق خواندن در مناطق آسیب پذیر! ۲۰۱۰/ ۱۳۸۸ کشور کلمبیا
- بنیاد کتابخانه کودکان “اوسو” ۲۰۱۰/۱۳۸۸ کشور غنا
- برنامه قصه گویی مادربزرگ ۱۳۹۱/۲۰۱۲ کشور آرژانتین
- انجمن فرانکو ۱۳۹۱/۲۰۱۲ کشور کامبوج
- بانک کتاب کودکان ۲۰۱۴/۱۳۹۳ کشور کانادا
- پریسا، پروژه آموزش جایگزین ۱۳۹۳/۲۰۱۴ کشور افریقای جنوبی
- با من بخوان ۲۰۱۶/۱۳۹۵ کشور ایران
- برادر بزرگ موشه ۲۰۱۶/۱۳۹۵ کشور لائوس
- انگشتان رویابین ۲۰۱۸/۱۳۹۷ کشور فرانسه
************************
سید فلشمن Sid Fleshman
جایزه سید فلشمن جایزه ای است برای طنز نویسان برجسته ادبیات کودکان. این جایزه از سوی انجمن نویسندگان وتصویرگران کتاب کودک در سال ۲۰۰۳ برای آثار طنز برپا شده است، کتاب‌های داستان، غیر‌داستان و کتاب‌های تصویری می‌توانند برای این جایزه نامزد شوند ولی جایزه تنها برای نویسندگان عضو انجمن است.
این جایزه به نام سید فلشمن نویسنده موفق ادبیات کودکان امریکا نامگذاری شده است. او نخستین نویسنده‌ای است که این جایزه را دریافت کرده است. او بیش از ۳۵ کتاب برای کودکان نوشته است. آثار سید فلاشمن برای کودکان به خاطر شوخ طبعی، شبیه سازی و طرح طنز آمیز و جستجو و اکتشاف در سراسر تاریخ آمریکا شناخته شده است.
************************
مدال کیت گرین وی Kate Greenaway Medal
جایزه کیت گرین وی در سال ۱۹۵۵ برای تصویرگری کتاب های کودکان بر پا شد و به نام کیت گرین وی، تصویرگر محبوب سده نوزدهم نام گذاری شده است.
این جایزه سالانه به برجسته ترین اثر تصویری که
چاپ نخست آن در بریتانیا باشد، اهدا می شود. تصویرگر برنده یک مدال طلا و کتاب هایی به ارزش ۵۰۰ پوند
برای اهدا به یک کتابخانه دریافت می کند. از سال ۲۰۰۰
برنده مدال کیت گرین وی جایزه ی ۵۰۰۰
پوندی کولین میرز را نیز دریافت می کند. کولین میرز، حسابدار و کلکسیونر کتاب های
کودکان بود که چنین جایزه ای را برای برندگان مدال کیت گرین وی به جا گذاشت.
این جایزه از سوی انجمن کتابخانه ی بریتانیا اهدا
می شود و کتاب ها از سوی کتابداران کودک و نوجوان انتخاب می شوند. کتاب‌هایی شانس بردن این مدال را دارند که از
کیفیت هنری بالایی برخوردار باشند و تجربه دیداری برانگیزاننده را برای مخاطب
داشته باشد. سبک هنری گزینش شده از سوی تصویرگر، هماهنگی و همراهی متن و تصویر،
فرمت و شکل ارائه کتاب مانند فونت، صفحه آرایی، شکل و اندازه کتاب، صفحه عنوان و
آستر و بدرقه کتاب از دیگر عناصر مهم در ارزیابی کتاب‌ها است.
************************
مدال کلدکات Caldecott Medal
مدال کلد کات از سال ۱۹۳۷ به پیشنهاد فردریک میلچر، مدیر موسسه انتشارات آر. آر. باکر، از سوی بخش خدمات کودکان “انجمن کتابخانه‌های امریکا“ به بهترین کتاب تصویری سال امریکا اهدا می شود.
کمیته
جایزه کلد کات افزون بر این فهرستی ازکتاب های تصویری برگزیده را نیز سالانه اعلام
می کند. این آثار کتاب هایی هستند که از سوی کمیته شایسته ستایش تشخیص داده شده
اند.
این جایزه به نام رادلف کلدکات، تصویرگر برجسته
انگلیسی نامگذاری شده است و به همراه مدال نیوبری ارزشمندترین
جایزه در حوزه ادبیات کودکان امریکاست.
