نشست خبری اختتامیهی اولین جشنوارهی ادبی سپیدار یکشنبه ۲۲ شهریور ۱۳۹۴ در سالن اجتماعات انتشارات فنی ایران برگزار شد.
به گزارش سایت انجمن نویسندگان کودک و نوجوان فریدون عموزادهی خلیلی، رئیس هیئتمدیرهی انجمن نویسندگان کودک و نوجوان و دبیر اولین جشنوارهی ادبی سپیدار و سید رضا کروبی، مدیرعامل انتشارات فنی ایران دربارهی انگیزههای برگزاری جشنوارهی سپیدار و نتایج آتی آن در جامعه و نقش آن در بهبود دیدگاه جامعه دربارهی حفاظت از محیط زیست، در جمع خبرنگاران صحبت کردند.
فریدون عموزادهی خلیلی گفت: انگیزهی برپایی جشنوارهی سپیدار یک ایدهی اصلی و اولیه است. اینکه محیطزیست در خطر است و کودکان و نوجوانان مهمترین و اولین کسانی هستند که میتوان برای نجات و آیندهی محیطزیست و کرهی زمین به آنها امید بست. این چشمانداز و گزارهی اصلی بود و ما را به این رساند که چهطور میتوانیم در زمینهی محیطزیست دست به اقدامی بزنیم که پایهی اصلیاش کودکان و نوجوانان باشند و بتوانیم آنها را از طریق مهمترین پایهی فرهنگ، یعنی کتاب به این جشنواره متصل کنیم. بنابراین مثلثی تشکیل شد از محیطزیست، کودکان و نوجوانان و کتاب که پایهی جشنوارهی سپیدار را تشکیل داد.
این جشنواره بخشهای متعددی دارد، از جمله کتابهای چاپشده طی سیزده سال اخیر با موضوع محیطزیست در بخشهای ادبیات داستانی و ادبیات غیرداستانی در بخش تألیف و ترجمه، آثار چاپ نشدهی بزرگسال، آثار مطبوعاتی، آثار کودکان دربارهی محیطزیست و همچنین در بخشی مجزا کتابهای منتشر شده در انتشارات فنی ایران به عنوان پرکارترین و موفقترین ناشر خصوصی کتابهای محیط زیستی ایران که حامی اولین جشنوارهی سپیدار است.
عموزادهی خلیلی دربارهی نحوهی سیاستگزاری برای برگزاری جشنواره گفت: در ابتدا متوجه شدیم کتاب با موضوع محیطزیست بسیار کم منتشر میشود. وقتی با این آمار نگرانکننده مواجه شدیم، تصمیم گرفتیم کتابهای منتشر شده را از سال ۱۳۸۰ بررسی کنیم، اما نکتهی خوشحالکننده این بود که این آمار سیر صعودی دارد و در سالهای اخیر تعداد کتابها بیشتر شده است. از آنجایی که هیچگاه از نگاه از بالا به کودکان، پاسخ و بازخورد مناسبی در جامعه دریافت نکردهایم، تصمیم گرفتیم خود کودکان را وارد گود کنیم و ببینیم آنها چه نظراتی دربارهی حفظ محیطزیست دارند. بهتر دیدیم از دلبستگی و علایق و پتانسیل خود کودکان استفاده کنیم، چون کودکان خود باید عملکننده باشند و آینده را به دست بگیرند و کار اصلی اتفاقاً همین است. بنابراین پایهی اصلی این جشنواره کودکان بودند و در همین فرصت کوتاه، نتایج این کار بسیار خوشحالکننده بود. کودکان و نوجوانان بسیاری، حتی از نقاط دوردست در این کار مشارکت کردند و اگر همراهی رسانهای بیشتری داشتیم، با مشارکت بیشتری از کودکان مواجه میشدیم.
نهصد اثر از کودکان برایمان ارسال شد و این آمار برای جشنوارهای که اولین بار برگزار میشود و هیچ پیشینهای ندارد، بسیار امید وارکننده است. در جریان این جشنواره اتفاقات خوبی افتاد که باعث دلگرمی ما در ادامهی راه شد.
عموزادهی خلیلی گفت: آمار کتابهای منتشر شده دربارهی محیط زیست نشان میدهد که تا کنون محیطزیست برای ما چندان اهمیتی نداشته و اکنون که مشکلات محیطزیستی بهوجود آمده، مثل مسئلهی آب، انگار تازه متوجهی اهمیت مسئلهی کمبود آب شدهایم. در ابتدا امیدوار نبودیم که در این راه از پشتیبانی خوبی برخوردار شویم، اما وقتی قدم به راه گذاشتیم، همراهان بسیاری پیدا کردیم که دغدغهی مشترک داشتند و منتظر فرصت بودند تا برای محیطزیست کار کنند. انتشارات فنی ایران اولین یاوری بود که قدم پیش گذاشت. ناشری غیردولتی که از ابتدا دغدغهی محیطزیستی داشته و در واقع بانی این جشنواره شد و با همراهی سازمان محیطزیست، کانون پرورش کودکان و نوجوانان بهعنوان متولی اصلی کتاب کودک در ایران، انجمن نویسندگان کودک و نوجوان بهعنوان فراگیرترین نهاد نویسندگان ادبیات کودک و نوجوان، نشریهی دوچرخه، نشریهی پرسابقهای که صفحههای اختصاصی برای محیطزیست دارد و ادارهی کل تحقیقات کتابهای درسی آموزش و پرورش که میتواند اتفاق حاصل از این فعالیتها را به کتابهای کودک ببرد و در بین آنها نهادینه کند، در این عرصه همراه شدند و اگر این جایزه به موفقیتی برسد که میتوان همراهی کودکان و نوجوانان را اولین موفقیت آن به حساب آورد، نتیجهی همراهی و همدلی همهی این نهادهاست.
در بخش دیگری از نشست خبری مهندس سیدرضا کروبی، مدیرعامل انتشارات فنی ایران تصریح کرد: اولین کتابهای سبز انتشارات فنی ایران بیست سال پیش با شکست مواجه شده بود، اما به جای اینکه ناامید شویم، به این فکر افتادیم که باید بیشتر توجهمان را به کودکان و نوجوانان معطوف کنیم. چند سال بعد با سیصد عنوان کتاب زیستمحیطی با فاصلهی زیادی از ناشران دیگر، برندهی جایزهی ناشر برتر کتابهای زیستمحیطی بودیم و پنج دوره جایزهی جشنوارهی رشد را دریافت کردیم.
توجه به محیطزیست روز به روز بیشتر میشود و در مراحل بعدی باید این توجه را به مدارس و در بین کودکان و سطوح مختلف جامعه ببریم. کودکان تصمیمگیرندگان آیندهاند و باید هوای محیطزیست کشورشان را داشته باشند. هدف اصلی از این جشنواره جلب توجه کودکان بود که با این آمار شرکتکنندگان معلوم شد این علاقهمندی به محیطزیست به صورت بالقوه در نهاد کودکان وجود دارد.
هفتاد و دو کودک و نوجوان که به مراحل بالاتر این جشنواره رسیدند، کتابها را داوری کردند و قرار است با گذاشتن دورههای آموزشی برای آنها سطح توانمندیشان بالاتر برده شود. این کودکان در شهر و روستای خود مورد توجه کودکان بیشتری واقع خواهند شد و تعداد بیشتری از کودکان را با خود همراه خواهند کرد و کمکم عدهی زیادی از پانزده میلیون دانش آموز ایرانی درگیر مسئلهی محیط زیست خواهند شد. همچنین برگزاری نشستهای خبری و انعکاس مناسب اخبار به فراگیر شدن این تفکر کمک بسیاری خواهد کرد. مهندس کروبی اما ابراز نگرانی کرد که با روند کند انتشار کتاب دربارهی محیطزیست ممکن است در دوره بعدی بخش بزرگسال جشنوارهی سپیدار ده سالانه باشد.
عموزاده خلیلی در بخش دیگری از سخنانش چند کتاب را که توسط کودکان تولید شده بود معرفی کرد و دو اثر از آثار رسیده را از کودکان را در جمع خبرنگاران خواند.
بخشهایی از متن یکتابها که سازنده و نویسندهی آن یک کودک هشت ساله است از این قرار بود:
محیط زیست یک چیز شخصی نیست، بلکه یک آدم است که بین ما زندگی میکند، ولی ما اصلاً آن را آدم حساب نمیکنیم. محیط زیست برای یک جامعه است، نه برای یک نفر…
و متن کتاب ساخته شده و نوشته شده از کودکی دیگر:
یک بچه آشغال را روی زمین میاندازد. بعد قهرمان وارد میشود. قهرمان میگوید: دِ آشغالت را بردار! اما بچه گوش نمیکند. یک بچهی دیگر آشغال را میاندازد و قهرمان به او میگوید. ولی او گوش میکند؟ نه! همه آشغال میریزند و قهرمان به خانهاش میرود و گریه میکند. از آشغالها یک هیولا درست میشود. قهرمان آمد با هیولا بجنگد، ولی تنهایی نتوانست. وقتی همهی مردم به کمک او آمدند، هیولا شکست خورد. از آن روز به بعد همه فهمیدند آشغالهایشان را در سطل آشغال بریزند…
عموزاده خلیلی گفت: نمونه کارهای کودکان که به جشنوارهی سپیدار رسیده، از انگیزهی گمشدهای خبر میدهند که فقط در کودکان میتوان یافت و در آثار بزرگسالان اثری از آن نیست، چراکه بزرگترها حال و حوصله و دغدغهی آنچنانی ندارند و ممکن است در کار سود و منفعت خود را ببینند.
دبیر اولین جشنوارهی ادبی سپیدار اظهار امیدواری کرد که بخش کودک و نوجوان این جشنواره به دلیل اینکه انرژی بچهها هر ساله مضاعف خواهد شد، همه ساله و بخش بزرگسال هر چند سال یکبار برگزار شود تا شرایط و منابع لازم و کافی برای اثربخشی مناسب آثار کودکان و بررسی کتابها به دست بیاید. چون اعتبار جایزهها و جریانسازی و تاثیرشان به ماندگاریشان است و جایزههای یکباره فقط در حد نمایشاند و تاثیرگذار نیستند. به دلیل اهمیت موضوع ما به تداوم این جشنواره فکر میکنیم و با حضور نمایندگان نهادهایی که همراهی کردند، دبیر خانهی دائمی برای این جشنواره تشکیل خواهد شد.
دبیر جشنوارهی سپیدار در پایان نشست خبری عنوان کرد: روز اختتامیه در واقع اول راه است و بحث محیطزیست مسئلهای ملی و مسئلهی همهی مردم کرهی زمین است و فقط مسئلهی یک انتشارات یا نهاد و ارگان خاصی نیست و از رسانهها خواست در ترویج و انعکاس این دغدغه کوشاتر عمل کنند.
آیین پایانی اولین جشنوارهی ادبی سپیدار در روز ۴ مهر ۱۳۹۴ ساعت ۳۰: ۱۴ در سالن شهید بهنام محمدی کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان در خیابان حجاب برگزار خواهد شد.
عکسها: میلاد بهشتی